Osoby, które kiedykolwiek dokonywały czynności cywilnoprawnych lub też zawierały umowy o właśnie tym charakterze, prawdopodobnie spotkały się z PCC, czyli podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Opłata ta funkcjonuje w polskich przepisach już od ponad dwudziestu lat, dokładnie od 2001 roku, kiedy zastąpiła ona umowę skarbową, która obejmowała podobne umowy i oświadczenia. Jednakże, pomimo tego, że od wprowadzenia opisywanej przez nas opłaty minęło już dużo czasu, w dalszym ciągu nie wszyscy muszą dokładnie wiedzieć czym ona jest. Dlatego też, w dzisiejszym artykule postaramy się przedstawić, czym tak właściwie jest PCC, ile wynosi taki podatek oraz kto i kiedy jest zobowiązany go zapłacić.
Czym jest PCC?
Zacznijmy zatem od najbardziej podstawowych informacji na temat PCC, mianowicie, tak jak już wspominaliśmy na wstępie, jest to podatek od czynności cywilnoprawnych. Innymi słowami jest to po prostu opłata skarbowa, która 1 stycznia 2001 roku zastąpiła opłatę obowiązującą od umów i innych oświadczeń woli o charakterze cywilnoprawnym. Jest on ściśle uregulowany przez polskie przepisy, między innymi dlatego, że osoba dokonująca konkretnych czynności cywilnoprawnych, jest zobowiązana do sporządzenia deklaracji PCC-3 oraz zapłacenia kwoty podatku według określonej w przepisach stawki.
Przedstawiając podstawowe informacje na temat podatku od czynności cywilnoprawnych, należy również wspomnieć o tym, że obejmuje on tylko niektóre czynności, których przedmiot nie został objęty podatkiem VAT. Wszystkie czynności cywilnoprawne, które wiążą się z zapłatą PCC są dokładnie określone w polskich przepisach, dlatego też dokonując dowolnej czynności cywilnoprawnej, warto upewnić się, czy znajduje się ona na liście czynności objętych właśnie tym podatkiem.
Warto również wspomnieć o tym, że czynności cywilnoprawne, które znajdują się na liście czynności objętych opisywanym przez nas podatkiem, powodują obowiązek jego zapłaty. Dlatego też, szczególnie warto zwracać uwagę na to, jakie czynności podlegają pod PCC, a jakie nie, po to aby przez przypadek nie zalegać z opłatami, gdyż może to powodować niepożądane konsekwencje. Obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych powstaje z dniem dokonania tejże czynności, w takiej sytuacji zapłata należności leżeć będzie po jednej ze stron sporządzonej umowy.
Jakie czynności podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych?
Tak jak już wspomnieliśmy wcześniej, nie wszystkie czynności cywilnoprawne wywołują obowiązek zapłaty opisywanego przez nas podatku, dlatego też warto mieć świadomość tego, kiedy taka konieczność występuje. Wszystkie czynności, które objęte są podatkiem PCC wymienione są w polskich przepisach, dokładnie w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych z dnia 9 września 2000 roku, oto one:
- Umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych;
- Umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku;
- Umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcie przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy;
- Umowy dożywocia;
- Umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat;
- Ustanowienie hipoteki;
- Ustanowienie odpłatnego użytkowania w tym nieprawidłowego oraz odpłatnej służebności;
- Umowy depozytu nieprawidłowego;
- Umowy spółki.
Wymieniając wszystkie czynności cywilnoprawne, które podlegają PCC, warto zwrócić uwagę również na to, że opisywanemu przez nas podatkowi podlegają także, zmiany wyżej wymienionych umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania, a także orzeczenia sądów oraz ugody wywołujące takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne.
Jak wyglądają stawki PCC?
Tak samo jak w przypadku większości opłat, które funkcjonują w polskim systemie, również podatek od czynności cywilnoprawnych ma różne stawki, które są zależne od konkretnych, określonych w naszych przepisach czynników. Podział tych stawek jest zapisany w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych, o której już wcześniej wspominaliśmy, oto on:
- Od umowy sprzedaży nieruchomości, rzeczy ruchomych oraz użytkowania wieczystego – 2%;
- Od umowy spółki – 0,5%;
- Od umowy pożyczki oraz depozytu nieprawidłowego – 0,5%, a w niektórych przypadkach 20%.
Wśród wyżej wymienionych stawek, bez dwóch zdań w oczy rzuca się ta wynosząca aż 20%, gdyż jest zdecydowanie wyższa od pozostałych. Ten szczególny przypadek związany jest z umową pożyczki, depozytu lub użytkowania w sytuacji, kiedy w trakcie kontroli urzędu skarbowego lub celno-skarbowego podatnik powoła się na fakt zawarcia umowy, ale należy podatek nie został opłacony lub gdy biorący pożyczkę powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki, ale nie spełnił warunku udokumentowania otrzymania pieniędzy na rachunek bankowy.
Kto jest zwolniony z PCC?
Tak jak już wcześniej wspominaliśmy, w kontekście podatku od czynności cywilnoprawnych występują również wyjątki. Zdecydowanie najpowszechniejszym z nich jest sytuacja, kiedy przedmiotem opodatkowania jest rzecz ruchoma, której wartość nie przekracza 1000 złotych. W takiej sytuacji podatnik nie ma obowiązku składania deklaracji PCC-3.
Inną, również częstą sytuacją, kiedy także można skorzystać ze zwolnienia z PCC jest transakcja, w której jedna ze stron podlega podatkowi od towarów i usług. W takim wypadku nie powstaje obowiązek opłacenia podatku od czynności cywilnoprawnych, ponieważ transakcja ta zostanie udokumentowana fakturą z określoną stawką.
Oprócz tego, ze zwolnienia z PCC można skorzystać także w sytuacji, kiedy umową jest pożyczka pieniężna od członka najbliższej rodziny. Warunkiem zwolnienia w tym przypadku jest otrzymanie pożyczki od jednej osoby w ciągu 5 lat, która nie jest większa niż 9637 złotych. Oczywiście, w polskich przepisach określonych jest znacznie więcej umów, które podlegają zwolnieniu z opisywanego przez nas podatku. Wszystkie z nich można znaleźć w katalogu czynności cywilnoprawnych zwolnionych z PCC, który znajduje się w art. 9 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.
Podsumowanie
Podsumowując, PCC, czyli podatek od czynności cywilnoprawnych, to opłata, która jest ściśle określona przez polskie przepisy i obejmuje szereg czynności, które wywołują obowiązek jej uiszczenia. Tak, jak prawie każdy inny podatek, nie jest on jednolity i posiada różne stawki, a także możliwość zwolnienia z obowiązku jego opłacenia. Jednakże, każdy kto dokonuje jakiejkolwiek czynności cywilnoprawnej powinien mieć z tyłu głowy fakt, że istnieje coś takiego jak PCC, ponieważ nie spełnienie obowiązku zapłaty tego podatku może powodować poważne skutki, których zdecydowanie lepiej uniknąć.
Koniecznie przeczytaj:
