Zawody prawnicze cieszą się w Polsce dość dużym prestiżem, kojarzy się je również z wysokimi wynagrodzeniami. Wielokrotnie powtarza się także, że prawo jest bardzo dobrym kierunkiem dla humanistów i jest to droga do niemal gwarantowanego sukcesu zawodowego. Czy w rzeczywistości tak jest? Czy zarobki prawników powalają na kolana?
Spis treści
Prawnik prawnikowi nie równy
Pierwszą rzeczą, o której musimy pamiętać jest szeroka gama zawodów, jakie mogą wykonywać absolwenci studiów prawniczych. Poza tak oczywistymi, jak sędzia, prokurator, adwokat czy radca prawny, istnieje także szereg innych. Studia na tym kierunku to dobry wybór (a niekiedy konieczność) dla przyszłych doradców podatkowych, komorników, biegłych rewidentów, notariuszy czy pracowników administracyjnych. Jedno jest pewne- studia prawnicze są bardzo uniwersalne, a decyzje o wyborze swojej ścieżki zawodowej często podjąć można już po ich ukończeniu lub pod koniec edukacji. Jednocześnie w wielu przypadkach konieczne jest zdobywanie dalszych uprawnień, na przykład w formie aplikacji czy stażu, które kończą egzaminy.
Zarobki mogą być naprawdę dobrze ukryte
Duże rozbieżności w zakresie płac wynikają także z metod pomiarowych. Dość łatwo dotrzeć do wynagrodzeń sędziów, prokuratorów czy etatowych radców prawnych, jednak w przypadku adwokatów jest to znacznie trudniejsze. W zdecydowanej większości statystyk uwzględnia się tylko te firmy, które zatrudniają powyżej 10 pracowników, natomiast prawnicy prowadzący jednoosobowe praktyki nie są co do zasady uwzględniani. Praktyka pokazuje, że często zarabiają oni najwięcej.
Do przygotowania niniejszego artykułu wykorzystaliśmy wiele raportów i własne obserwacje. Mamy nadzieję, że podane przez nas kwoty dadzą Wam pewien ogląd sytuacji, jednak warto pamiętać, że zarobki prawników mogą być zarówno o wiele wyższe, jak i niższe. Trzeba też pamiętać, że pracownicy korporacji otrzymują pewne dodatkowe formy wynagrodzenia, na przykład akcje. Nie uwzględnia się ich w zdecydowanej większości statystyk.
W dzisiejszym artykule przyjrzymy się dwóm zawodom prawniczym: sędziom i prokuratorom. W ich przypadkach również dość trudno będzie określić średnie wynagrodzenie, nie wspominając o medianach czy dominantach.
Przeciętny prawnik zarabia 13 tysięcy
Z raportu Antal International (lipiec 2022) wynika, że przeciętne proponowane wynagrodzenie, które oferuje się doświadczonym i wyspecjalizowanym prawnikom wynosi 13 068 złotych miesięcznie. Wedle tego samego dokumentu, zarobki dla poszczególnych stanowisk prezentują się następująco:
| Stanowisko | Wynagrodzenie w złotówkach (brutto) |
| młodszy prawnik w kancelarii | 4 500 – 8 000 |
| prawnik w kancelarii | 8 000 – 16 000 |
| starszy prawnik w kancelarii | 10 000 – 30 000 |
| partner w kancelarii | 25 000 – 50 000 |
| prawnik firmowy | 10 000 – 22 000 |
| kierownik działu prawnego w firmie | 15 000 – 20 000 |
| dyrektor działu prawnego w firmie | 20 000 – 40 000 |
| compliance officer w firmie | 10 000 – 18 000 |
| head of compliance | 25 000 – 45 000 |
Sama metodologia badań jest bardzo ciekawa. Przede wszystkim, w raporcie uwzględniono zarobki osób z minimum dwuletnim doświadczeniem w zawodzie. Ankietowano przeszło 8600 specjalistów i menedżerów, natomiast liczba firm i kancelarii przekroczyła 300. Antal wskazało też, że na najwyższe zarobki można liczyć w województwach: mazowieckim, dolnośląskim i śląskim, a na najniższe w warmińsko-mazurskim i świętokrzyskim.
Zarobki sędziów
Wynagrodzenia sędziów są normowane przez ustawę z dnia 27 lipca 2001 roku – Prawo o ustroju sądów powszechnych. Miesięczne pobory sędziów ustala się na podstawie średniego wynagrodzenia obowiązującego w drugim kwartale roku poprzedzającego, które przemnaża się o określoną wartość tak zwany mnożnik.
Mnożniki wynagrodzenia zasadniczego wynoszą od 2,05 do 3,23. Wedle danych GUS, średnie wynagrodzenie wynosiło 6 156,25 zł, zatem podstawowa pensja sędziego wynosiła od 12 620 zł do 19 885 zł.
Wynagrodzenie zasadnicze to jednak nie jedyne wpływy sędziów. Dolicza się także dodatki za staż pracy, trzynaste pensje, dodatki funkcyjne i gratyfikację jubileuszową. Dodatkową zaletą zawodu sędziego jest fakt, że z wypłaty nie pobierane są składki ZUS- zarobki netto są dzięki temu wyraźnie wyższe.
Ile zarabia sędzia sądu rejonowego?
Mnożnik wynagrodzenia sędziów sądu rejonowego wynosi 2,05-2,50, zatem wynagrodzenia zasadnicze znajdują się w przedziale 12 620 zł – 15 391 zł. Oczywiście obowiązują także dodatki, o których wspomnieliśmy wcześniej.
Ile zarabia sędzia sądu okręgowego?
Mnożnik dla sędziów okręgowych wynosi od 2,36 do 2,92, co przekłada się na wynagrodzenie w przedziale 14 529 zł – 17 976 zł. W tym przypadku również trzeba uwzględnić dodatkowe pobory, wynikające na przykład ze stażu pracy, który najprawdopodobniej będzie dłuższy niż w przypadku sędziów sądu rejonowego.
Ile zarabia sędzia sądu apelacyjnego?
W przypadku najwyższej instancji sądów powszechnych, mnożniki wynoszą między 2,75 a 3,23. Oznacza to wynagrodzenia zasadnicze plasujące się pomiędzy 16 930 zł i 19 885 zł.
Zarobki sędziów Sądu Najwyższego i Trybunału Konstytucyjnego
W przypadku sędziów SN obowiązuje jeden mnożnik, wynoszący 4,13, co przekłada się na wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 25 425 zł. Po 7 latach pracy w Sądzie Najwyższym, wynagrodzenie sędziów nalicza się wedle 115% stawki podstawowej. Oczywiście obowiązują także dodatki.
Sędziowie TK otrzymują 30 781 zł miesięcznie (mnożnik wynosi 5,00). Co ciekawe, sędziowie mieszkający poza Warszawą otrzymują także nieodpłatne zakwaterowanie na terenie stolicy. Niebagatelny wpływ mają też dodatki, między innymi za staż pracy.
Zarobki prokuratorów
Wynagrodzenia prokuratorów są normowane przez rozporządzenie rady ministrów z dnia 29 lutego 2016 roku w sprawie wynagrodzenia zasadniczego prokuratorów oraz wysokości dodatków funkcyjnych przysługujących prokuratorom. Miesięczne pobory prokuratorów, podobnie jak sędziów, ustala się na podstawie średniego wynagrodzenia obowiązującego w drugim kwartale roku poprzedzającego i również przemnaża się o określony mnożnik.
Mnożniki wynagrodzenia zasadniczego są takie same jak u sędziów. Wynoszą zatem od 2,05 do 3,23., toteż prokuratorzy mogą liczyć na “podstawę” w zakresie 12 620 zł – 19 885 zł.
I analogicznie, prokuratorzy również otrzymują dodatki stażowe i funkcyjne, trzynaste pensje i gratyfikacje jubileuszowe. Tak samo jak w przypadku sędziów, prokuratorzy nie odprowadzają składek do ZUS.
Ile zarabia prokurator prokuratury rejonowej?
Mnożnik wynagrodzenia prokuratorów rejonowych jest identyczny co dla sędziów sądu rejonowego i wynosi 2,05-2,50, zatem wynagrodzenia zasadnicze znajdują się w przedziale 12 620 zł – 15 391 zł. Oczywiście obowiązują także dodatki, o których wspomnieliśmy wcześniej. One również są bardzo podobne co w przypadku sędziów.
Ile zarabia prokurator prokuratury okręgowej?
Tutaj również bez zaskoczenia- sytuacja jest dokładnie taka sama jak w przypadku sędziów okręgowych. Mnożnik wynosi od 2,36 do 2,92, co przekłada się na wynagrodzenie w przedziale 14 529 zł – 17 976 zł. W tym przypadku również trzeba uwzględnić dodatkowe pobory, wynikające na przykład ze stażu pracy, który najprawdopodobniej będzie dłuższy niż w przypadku prokuratorów prokuratory okręgowej.
Ile zarabia prokurator prokuratury regionalnej, oddziałowej komisji ścigania zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu i oddziałowego biura lustracyjnego?
Po raz kolejny widać analogie do zawodu sędziego, tym razem zasiadającego w sądzie apelacyjnym. Mnożniki wynoszą między 2,75 a 3,23, a to znacza wynagrodzenia zasadnicze plasujące się pomiędzy 16 930 zł i 19 885 zł.
Zarobki prokuratorów Prokuratury Krajowej, Głównej Komisji Ścigania zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu i Biura Lustracyjnego
W załączniku do rozporzędzenia Rady Ministrów wprost określono, że wynagrodzenie zasadnicze prokuratorów Prokuratury Krajowej jest równa stawce podstawowej dla sędziów Sądu Najwyższego, co przekłada się na 25 425 zł miesięcznie. W tym przypadku również obowiązują dodatki.
Prokuratorzy Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu i Biura Lustracyjnego mogą liczyć na 115% stawki podstawowej, czyli 29 239 zł miesięcznie.
Podsumowanie
Jak nie trudno zauważyć, zarobki sędziów i prokuratorów mogą być atrakcyjne dla naprawdę wielu osób. W następnych artykułach przedstawimy sytuację innych prawników. Już w następnej części artykułu przedstawimy zarobki adwokatów i radców prawnych, Na ten moment, zachęcamy do lektury innych naszych artykułów:
